ELEKTRİK KAYNAKLI YANGINLARIN NEDENLERİ

1-) Kablo ve montaj hataları kablo bağlantı tespit kroşelerinde kablonun aşırı sıkılarak bağlanması kablo izolasyonunda deformasyona ve faz-faz veya faz-toprak arası kısa devresine ve yüksek sıcaklık sonucu yanmasına neden olur. Elektrik panolarında fiş ve prizlerde kir ve/veya nem birikmesi, izolasyon kaybı sonucu ark oluşmasına neden olur.

2-) Ekipman hataları, yaşlanma, aşınma, yıpranma, işletme, bakım, aşırı yük, zayıf havalandırma ve yetersiz elektriksel koruma neden olur.

3-) Kötü tasarım ve montaj, standart ve yönetmeliklere uyulmaması, uygunsuz kablo kullanımı, aşırı yük ve kısa devreye karşı yetersiz koruma, çevre koşullarına uyumsuz malzeme kullanımı, kötü işçilik ve yetersiz yangın önlemleri neden olur.

4-) Bakım onarım, aşırı yükün önlenmesinde hata, pano ve evlerde bakımsızlık, yetersiz test kontrol ve denetim, işletme ve bakımda niteliksiz personel, yanıcı malzemelerin elektrikli cihazlara yakın yerleşimi, çalışma sırasında verilen hasar neden olur.

5-) Harici etkiler, yıldırım darbesi, yüksek gerilim şebekesi kaynaklı darbeler, transientler, tesisatın bulunduğu ortamda yangın çıkması, çalışma ortamının değişimi neden olur.

YANGIN SÖNDÜRME YÖNTEMLERİ

1-)Soğutarak Söndürme

Su ile Soğutma: Yanıcı maddeyi boğma ve yanıcı maddeden ısı alarak yangının söndürülmesinde en büyük etken olmaktadır.

Yanıcı Maddeyi Dağıtma: Yanan maddenin dağıtılmasıyla yangın nedeni olan yüksek ısı bölünür, bölünen ısı düşer ve yangı yavaş yavaş söner.

Kuvvetli Üfleme: Yanan madde üzerinde kuvvetli olarak üflenen hava alevin sönmesine ve yanan maddenin ısısının düşmesine neden olmaktadır.

2-) Havayı Kesme

Örtme: Katı maddeler (kum, toprak, halı, kilim vb.) ve kimyasal bileşikler (köpük, klor, azot vb.) kullanılarak yanan maddenin oksijen ile temasının kesilmesi ile yapılan söndürmedir. Akaryakıt yangınlarına örtü oluşturan kimyasal kullanılmaktadır.

Boğma: Yangının oksijenle temasının kesilmesi veya azaltılması amacıyla yapılan işlemdir. Özellikle kapalı yerlerde oluşan yangınlara uygulanır.

Yanıcı Maddenin Ortadan Kaldırılması: Yanma koşullarından olan yanıcı maddenin ortadan kalkması sonucu yangının söndürülmesidir.

SÖNDÜRÜCÜ MADDELER NELERDİR?

Su: Ateşi söndüren maddeler arasında en önemlisi sudur. Su özellikle A tipi yangınlar için (katı) mükemmel bir söndürücüdür.

Kum: Yanıcı maddelerin oksijenle ilişkisinin kesilerek söndürülmesinde kullanılır.

Karbondioksit Gazı (CO2): Yanan maddenin üzerini kaplayan karbondioksit gazı yanıcı maddeyi oksijensiz bırakarak yangının söndürülmesi olayıdır.

Kuru Kimyevi Tozlar: Kimyasal tozların cinslerine göre A,B,C sınıfı yangınlar etkin bir şekilde söndürülebilmektedir.

Köpük: Köpük yanan yüzeyi tamamen kaplar. Bunun sonucu olarak da hava ile teması keser ve ayrıca soğutma özelliğinin bulunması nedeniyle de yangın söndürücü olarak kullanılır.

YANGIN SÖNDÜRME TÜPLERİ: Kolayca ulaşılabilecek bir yerde tutulmalıdır. Yeri herkes tarafından bilinmelidir. Duvara sıkıca sabitlenmelidir. Her yıl ilgili firma tarafından bakımı yapılmalıdır. Bir kez kullanıldıktan sonra mutlaka tekrar doldurulmalıdır.

YANGIN SÖNDÜRME TÜPLERİNİN KULLANIMI: Pimi çek, ateşin kaynağına yönelt, sık, süpür

YANGIN ANINDA YAPILMASI GEREKENLER

1-Telaşa kapılmadan çevrede yangın ihbar düğmesi varsa ona basılmalıdır,

2-112 nolu telefondan yangın itfaiyeye bildirilmelidir. Yangının adresi en kısa ve doğru şekilde mümkünse yangının cinsi ile birlikte (bina, benzin, ahşap, araç vb) bildirilmelidir.

3-İtfaiye gelinceye kadar mümkünse yangını söndürmek için eldeki mevcut imkanlardan yararlanılmalıdır.

4-Yangın kapalı alandaysa yayılmasını önlemek için kapı ve pencereler kapatılmalıdır,

5-Bunlar yapılırken kendimiz ve başkaları tehlikeye atılmamalıdır,

6-Eğer alevler çoğalmışsa ve binadan çıkış olanaksızsa, yatak altlarına dolaplara saklanılmamalı, pencereden dışarıdakilerle iletişim kurulmaya çalışılmalıdır,

7-Dumandan boğulmamak için yardım gelene kadar eğilerek ve sürünerek hareket edilmeli, ağız ve burun ıslak bez ya da mendille kapatılarak nefes alınmalıdır,

8-Duman ve yanık kokusu başka odadan geliyorsa kapılar açılmamalı, kapıya dokunulmamalıdır.

9-Kıyafetiniz alev almışsa; koşmadan durup yere yatarak yuvarlanılmalıdır. Battaniye türü örtüler alınarak alevler boğulmaya çalışılmalıdır.

10-Eğer vücudumuzda yanık varsa, hemen soğuk suya tutulmalıdır.

ELEKTRİK KAYNAKLI YANGINLARIN NASIL ÖNÜNE GEÇİLİR

• Tasarım: performansa dayalı bir temel üzerinde, imalat, devreye alma ve yangın güvenlik sisteminin işletilmesinin devam  ettirilmesi prosesi çerçevesinde yapılır.
• Ön Dizayn Aşaması: Dizayndan önce bir ön dizayn çalışması gerekliliği elzemdir. Daha en başından bir ön çalışma yaparak doğru yön ve doğru kriter belirlemek hem daha ucuz ve hem de kurallara daha uygun olacaktır. Dizayn konsept dokümanı hazırlanırken, BYKHY, TSE, TSEN, NFPA, FM, UL gibi kural ve standartlara göz önüne alınmalıdır.
• Dizayn konsept dokümanının içeriğinin bağımsız akredite bir denetleme kuruluşunca kontrol edilmesi: Yine daha en başından bağımsız bir denetçi kurum–kuruluş ile anlaşmakta fayda var. Çünkü doğru iş yapmak açısından her zaman  bağımsız bir 3. Gözün işleri incelemesinde ve denetlemesinde fayda vardır.
• Dizayn konsept dokümanının yerel yetkililerce onaylanması; Yapı sahibi ve yangın güvenlik uzmanı tarafından hazırlanmış sonrasında denetçi tarafından denetlenmiş bir dokümanın yapı kullanma ruhsatı verecek olan idare tarafından onaylatılması ile doğru bir başlangıç yapılmış olacaktır.

YANGINLARIN SEBEP OLDUĞU ZARARLAR

Yangın, çeşitli sebeplerle ortaya çıkan, can ve mal kaybı başta olmak üzere ciddi zararlar oluşturan ve giderilmesi olanaksız sonuçlara neden olan doğal afetlerdir. Günümüzde yangınların çıkmasındaki en büyük etken insandır. Dikkatsizlik, tedbirsizlik ve ihmalden kaynaklanan yangınların çoğunda büyük ölçüde can ve mal kaybı olmaktadır ve ne yazık ki ülkemizde bu tarz yangınların sayısı oldukça fazladır. Yangının asıl oluşturduğu yok edici etki ise en çok ormanlık alanlarda gün yüzüne çıkmaktadır. Orman yangını, gerek doğal gerekse de antropojenik etkiler sebebiyle ortaya çıkan hem orman içerisinde ortak bir yaşam süren canlı ve cansız varlıklara hem de çevresine ciddi zararlar veren kontrolsüz yanan ateş anlamına gelmektedir. Her ne sebep olursa olsun meydana gelen bir orman yangınında zararın boyutu; alandaki hakim vejetasyon tipi, alanın toprak özellikleri, yangın mevsimi, yangını takip eden hava durumu, yangının tekerrürü, süresi ve şiddetine bağlı olarak değişmektedir. Tüm bu etmenlere bağlı olarak gelişen bir orman yangınında sadece doğal güzelliğin yok olmasının düşünülmesi yangının çıkmasına neden olmak kadar büyük bir suçtur. Çünkü yangın sonucunda sadece çok değerli varlıklarımız olan ormanlar zarar görmez aynı zamanda flora, yaban hayatı, su kaynakları, toprak, iklim, rekreatif amaçlarla insanların faydalandıkları alanlar ile ormanlık alanların yakını ve çevresindeki yerleşim yerleri de zarar görür. Meydana gelen bu zararların telafisi; yangın öncesinde koruyucu ve önleyici tedbirler ile başlayıp, yangın esnasında yangının söndürülmesi ve sonrasındaki zararın maliyeti ile devam eden uzun bir süreç olup, ülke ekonomilerinde büyük bir yer tutmaktadır. Sonuç olarak, yaklaşık 400 milyondan beri ekosistem üzerinde hüküm süren yangın; ekolojik etkilerinin yanı sıra göz ardı edilemeyecek boyutlarda sosyo-ekonomik etkilere de sahip olan ve ne yazık ki sıklıkla karşımıza çıkan doğal afettir. Bu konudaki bireysel ve toplumsal farkındalığımızın artması, doğrudan ve dolaylı yollarla meydana gelen zararları en az seviyeye indirerek, ülkemizin bu konudaki başarısını ortaya koyacaktır.